شاید شما در رابطه با دندان عقل مواردی را شنیده‌اید و می‌دانید که آخرین دندانی است که در دهان رویش دارد. این دندان مانند دندان‌های شیری یا دائمی معمولی، در رده سنی کودکی رشد نمی‌کند و اغلب افراد در دوره جوانی و یا حتی میانسالی نیز با رویش این دندان مواجه می‌شوند. دندان عقل سومین دندان آسیایی است که گاهی به صورت نهفته در زیر لثه باقی می‌ماند و مشکلاتی را برای اشخاص ایجاد می‌کند. در این مقاله متوجه خواهید شد که نگه داشتن این دندان در دهان کار عاقلانه‌ای است یا خیر.

آشنایی با دندان عقل

این دندان به عنوان آخرین دندانی که در دهان رشد می‌کند، معمولاً دارای فضای مناسبی نیست و به دلیل اینکه سایر دندان‌ها در زمان معین رویش داشته و در جای خود مستحکم شدند، هنگام سر باز زدن دندان عقل از لثه به دلیل فشردن دندان‌های کناری، افراد درد شدیدی در دهان و لثه‌های خود احساس می‌کنند. دهان هر فرد نسبت به آناتومی ساختاری دارای فضای اندکی برای رویش دندان‌ها است اما با این حال بسیاری از افراد نیز با این دندان‌ها مشکلی نداشته و دهان آنها فضای مناسبی برای نگهداری آنها دارد. به طور کلی اگر فضا برای رشد مناسب این دندان وجود نداشته باشد، ممکن است فشار بیش از اندازه‌ای به دندان‌های آسیاب کناری وارد شود و آنها را دچار مشکل سازد و یا به دلیل فواصل میان دندان عقل و کجی دندان، عفونت لثه ایجاد شود، بنابراین نگهداری دندان عقل برای همیشه اصلا مناسب نیست.

علت درد حین در آمدن دندان عقل چیست؟

اگر فضای کافی برای درآمدن یا رویش این دندان در انتهای فک وجود نداشته باشد، دندان به سختی از لثه بیرون می‌زند و گاهی حتی قادر به بیرون آمدن از لثه نمی‌باشد که کجی دندان را رقم می‌زند، همچنین این کجی دندان در روند رشد دندان، فشار زیادی به دندان‌ آسیایی کناری وارد کرده و در نتیجه به مرور زمان در اثر عدم پیگیری برای جراحی دندان عقل و خارج کردن آن از دهان، استخوان فک و اعصاب نیز دچار آسیب می‌شوند.

مشکلات دندان عقل نهفته در دهان

دندان عقل نهفته بعد از مدتی مشکلاتی را برای افراد ایجاد میکند که مدت زمان درمان هر یک متفاوت است و حتی ممکن است، میزان آسیب‌ها برای سایر دندان‌ها آنقدر زیاد شود که امکان درمان کامل وجود نداشته باشد.

پوسیدگی دندان

اگر دندان عقل کمی از لثه بیرون زده باشد، پلاک و ذرات غذا در اطراف آن جمع می‌شود که در نهایت موجب بوی بد دهان، پوسیدگی دندان و همچنین عفونت لثه خواهد شد.

ورم و التهاب لثه

دندان‌های عقل نهفته و آنهایی که به فرم کج از لثه رویش دارند، زیستگاه انواع باکتری می‌شوند و در ابتدا عفونت دندان را به وجود می‌آورند. این عفونت‌های لثه و دندان به همراه خود التهاب و تورم شدید در ناحیه لثه و فک دارند.

فشار زیاد در دندانها

بسیاری از افراد در هنگام در آمدن دندان عقل، درد شدیدی را احساس می‌کنند. اشخاص معمولاً برای اینکه میزان این درد و ناخوشی را کاهش دهند، دندان‌های خود را بر یکدیگر می‌فشارند که این فشار مازاد بر فشردگی دندان‌های کناری است، به این نوع فشردگی دندانی، مال اکلوژن می‌گویند.

دلایل کشیدن دندان عقل

• برای نگهداری این دندان در دهان فضا ندارد.
• دندان معمولاً به فرم چرخیده یا کج از لثه بیرون می‌زند.
• عفونت‌های ناشی از تجمع باکتری در اطراف این دندان بسیار شایع است.
• دندان عقل سبب شده تا نحوه قرارگیری دندان‌ها بر روی همدیگر، تغییر پیدا کند.
• دندان عقل به دلیل عدم دسترسی صحیح برای رعایت بهداشت دچار خرابی و پوسیدگی می‌شود.

عمق دندان عقل نهفته

• گاهی دندان عقل در استخوان گیر نکرده است و با دندان‌های کناری هم سطح است.
• گاهی این دندان پایین‌تر از سطح استخوان است.
• نوعی که دندان عقل کاملاً در استخوان پنهان باشد.
• حالتی که نصف تاج دندان با لبه جلویی راموس پوشیده باشد.
• حالتی که تاج دندان به طور کامل توسط راموس پوشیده باشد.

معاینه دندان عقل نهفته چگونه است؟

دندانپزشک‌های ماهر و با تجربه بدون مشاهده عکس دندان و فک هیچ تکنیک درمانی و زیبایی را برای مراجعه‌کنندگان توصیه نمی‌کنند. در ابتدا باید تصاویر دهان و دندان توسط دندانپزشک بررسی شود تا ضرورت جراحی این دندان مشخص شود. با استفاده از عکس دندان، مشاهده نواحی اطراف و ریشه‌های دندان، دندانپزشک نوع جراحی را تعیین می‌کند.

نحوه جراحی دندان عقل نهفته

در مرحله اول تمامی بافت‌هایی که سطح دندان عقل را پوشانده است با استفاده از تجهیزات مخصوص برمی‌دارند.

در مرحله دوم با استفاده از ابزار مخصوص، برای شل شدن دندان تلاش می‌کنند.

در مرحله بعدی بعد از اینکه دندان عقل به طور درست شل شد و استحکام خود را تا حدودی از دست داد، با استفاده از فورسپس مخصوص دندانپزشکی آن را از دهان خارج می‌کنند. ناگفته نماند گاهی لازم است که دندان برای خارج شدن از دهان توسط ابزار مخصوص شکسته شود، بنابراین از صدای شکست دندان حین این جراحی نترسید.

بعد از اتمام این مراحل و برداشته شدن کامل دندان پنهان شده در لثه، بافت رویی را بخیه می‌زنند که بدون درد و مشکل التیام یابد.

بعد از جراحی دندان باید چه کارهایی انجام دهیم؟

• پانسمان را در زمان‌های معین تعویض نمایید.
• دهان خود را بعد از جراحی به مدت 24 ساعت زیاد با آب نشویید.
• برای ضد عفونی کردن جای جراحی از محلول آب نمک رقیق استفاده کنید.
• برای نوشیدن مایعات از نی استفاده نکنید چرا که امکان برخورد آن با لثه وجود دارد.
• پانسمان را به مدت زمان معین از جانب جراح دندانپزشک خود محکم در دهان فشار دهید.